دکتر سارا صرافی زاده متخصص تغذیه و رژیم درمانی هستم در این مقاله به توضیح تغذیه بعد از درمان سرطان می‌پردازیم، (یعنی زمانی که ما دوره درمان را طی کرده‌ایم و همه‌چیز روبه‌راه شده و هیچ نشانه‌ای از سرطان باقی نمانده) چه‌کاری باید انجام دهیم که دوباره مبتلا نشویم یا احتمال ابتلا به این بیماری را کمتر کنیم.
از نظر تغذیه مناسب و سبک زندگی صحیح، چه کارهایی باید انجام دهیم؟
یکی از دلایل ابتلا به سرطان ممکن است مربوط به عوامل ژنتیکی باشد. اما علت اصلی ابتلا به این بیماری به دلیل سبک غلط زندگی ما اتفاق می‌افتد. همان بخشی از زندگی که دست من و شماست این بخش شامل کنترل استرس‌ها، فعالیت بدنی روزانه، تغذیه و خواب کافی است. این‌ها موضوعاتی هستند که ما می‌توانیم کنترل کنیم. ما در اینجا سعی داریم به موضوع فعالیت بدنی و بخش تغذیه بپردازیم.
ازآنجایی‌که ما باید بدن خود را برای یک زندگی سالم آماده کنیم، داشتن یک وزن متعادل می‌تواند از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها به‌خصوص سرطان پیشگیری کند، یعنی شما دارای یک بدن متناسب باشید به این معنی که دچار افزایش یا کاهش وزن نباشید چون هردو این‌ها چه کاهش چه افزایش وزن بدن را برای پذیرش بیماری‌ها آماده می‌کند.
پس در گام نخست آگاهی شما از وزن ایده‌ال؛ سپس دریافت برنامه غذای مناسب با کالری مناسب و همچنین انتخاب یک ماده غذایی درست است.
ابتدا شما باید بدانید آیا وزنتان ایده آل است یا خیر؟ آیا نیاز به افزایش یا کاهش وزن‌دارید؟
کاری که ما متخصصین تغذیه انجام می‌دهیم یک رژیم متعادل با حضور تمام گروه‌های غذایی ازجمله لبنیات، میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین در غالب گوشت و تخم‌مرغ و پنیر و مقدار کربوهیدرات دریافتی که همان نان و غلات و حبوبات هستند می‌نویسیم.
لازم است به این نکته اشاره کنیم که همه مطالبی که در اینجا ارائه می‌شود از کتاب‌های دانشگاهی و منابع علمی تهیه شده است و غیرعلمی نمی‌باشد. بنابراین با اطمینان خاطر این مطالب را بخوانید.
در ابتدا به مواد غذایی که قدرت بیشتری در پیشگیری از سرطان دارند می‌پردازیم. انجمن سرطان آمریکا در این رابطه ۱۹ مورد را به‌عنوان جنگنده‌های سلول‌های سرطانی معرفی کرده که من چند مورد که در ایران در دسترس هستند را ذکر می‌کنم:
- سیب: بعد از شیمی‌درمانی بسیار مؤثر است و این به خاطر کوئرستین ماده مؤثر موجود در سیب می‌باشد.
- آوا کادو
- انواع توت‌ها به‌خصوص شاتوت
- آلبالو و گیلاس
- هویج: البته منظور آب هویج نیست، خود هویج با فیبرهایی که دارد
- انواع کلم: به‌خصوص کلم بروکلی
- تخمه آفتاب‌گردان و تخمه‌کدو
- بادام: منگنز و مس دارد که در خون‌سازی نقش داشته و یک آنتی‌اکسیدان قوی است. همچنین به خاطر ویتامین E که دارد خاصیت ضدالتهابی دارد.
- زردچوبه: خاصیت ضدالتهاب دارد که دربیماران مبتلا به سرطان خیلی کمک‌کننده است.
- دارچین: در بیماری سرطان ما یک شرایطی داریم به نام مقاومت به انسولین که مصرف دارچین این مقاومت به انسولین را کاهش می‌دهد.
- زنجبیل
- زیره
- سویا: ممکن است برای شما سؤال باشد که به ما گفته‌اند سویا و دانه کتان برای سلول‌های سرطانی به‌خصوص کسانی که مبتلا به سرطان پستان هستند مضر است، به اندازه آن مقداری که ما استفاده می‌کنیم هیچ اشکالی ندارد و اثر معکوس ندارد بنابراین در برنامه غذایتان بگنجانید. سویا ضدالتهاب هست و دانه کتان امگا ۳ بالایی دارد.
- زیتون و روغن‌زیتون
- گوشت: گوشت قرمز مناسب نیست البته نباید حذف شود و استفاده از آن در درازمدت باعث کم‌خونی می‌شود بنابراین مصرف گوشت قرمز به‌اندازه دو بار در هفته ضروری و بیشتر از آن ناسالم محسوب می‌شود. می‌توانید از گوشت ماکیان مثل مرغ، شترمرغ و بوقلمون استفاده کنید و بهترین نوع گوشت، گوشت ماهی است و بهترین نوع آن ماهی سالمون است، پس به خاطر امگا ۳ بالایی که دارد از ماهی سالمون در برنامه غذاییتان استفاده کنید.
- تخم‌مرغ: در برنامه غذاییتان ۵ روز در هفته تخم‌مرغ با زرده استفاده کنید. پروتئینی که در سفیده و امگا ۳ که در زرده وجود دارد آنچنان قدرت جسمانی به شما می‌دهد که خودتان می‌بینید و تفاوتش را کاملاً حس خواهید کرد.
- v استفاده از مولتی‌ویتامین‌ها: متناسب با سرطانی که داشتید توصیه می‌شود. از مولتی‌ویتامین‌های کودکان استفاده کنید. علاوه بر اینکه اشتهایتان را تحریک می‌کند، جذب راحتی دارد یک مثال ساده عنوان می‌کنیم که مثلاً در افرادی که به سرطان کولورکتال مبتلا شدند مصرف دائمی قرص کلسیم اهمیت زیادی دارد. آگاهی شما از میزان ویتامین D پایه بسیار اهمیت دارد. پس مهم است کمبودهای مواد غذایی در شما توسط متخصص یا پزشک تغذیه شما بررسی شود و در برنامه غذاییتان گنجانده شود.
ویتامین‌های مؤثر چه ویتامین‌هایی هستند؟
- آگاهی از سطح ویتامین D بدن شما در حفظ سیستم ایمنی و در تمامی عملکرد بدنتان تأثیر دارد.
- ویتامین E
- استفاده از امگا ۳٫ استفاده از ویتامین‌ها متناسب با شرایط بیماری و نیاز بدن شما از اهمیت بالایی برخوردار است.
- چای سبز: توصیه می‌شود به دلیل آنتی اکسیدان قوی که چای سبز دارد روزانه از آن استفاده کنید.
نکته آخر در مورد فعالیت بدنی است، باید بگویم چون که در دوره سرطان مقدار زیادی از ماهیچه‌های شما تحلیل رفته باید ورزش کنید. لزوما نه ورزشی که در باشگاه است. همه شما گام شمار را در گوشی هایتان دارید این گام شمار را سازمان بهداشت جهانی روی گوشی‌های شما گذاشته و روزانه تعداد گام‌های شما باید ۶۰۰۰ گام در روز باشد برای جلوگیری از تحلیل عضلانی پاها و برگرداندن سیستم ایمنی مناسب به بدنتان و اگر در حال کنترل وزن هستید بین ۸ تا ۱۰۰۰۰ گام برای شما هست. این نیاز نیست که حتما پشت سرهم انجام شود، بلکه برای افرادی که استخوان‌درد دارند، بدن‌درد دارند و ناتوان هستند این را باید در طی روزهای هفته تقسیم کنند. فعالیت ورزشی درکنار غذای سالم اشتهای شمار ا برمی‌گرداند هم مواد خوراکی مصرفی‌تان در غالب ماهیچه به بدنتان باز می‌گردد. فعالیت ورزشی می‌تواند شنا یا تنیس یا هر ورزش دیگری باشد که مانعی ندارد.
ازنظر خواب و استرس هم باید مدیریت داشته باشید. با کتاب خواندن، دعا یا فیلم دیدن یا هر چیزی که شما فکر می‌کنید در زمان استرس به شما کمک خواهد کرد که میزان استرس شما کم شود انجام دهید. البته این به شما بستگی دارد که از چه طریقی استرس خود را کاهش می‌دهید.
و در نهایت رعایت مجموعه همه این کارها به شما کمک خواهد کرد بیماری شما بازنگردد.
