طی دو دهه اخیر شیوع سرطان در جوامع بشری به شدت گسترش یافته و منجر به افزایش مشکلات سلامت عمومی و همچنین تشدید مشکلات مراقبت های درمانی شده است. افزایش سن و بروز تغییر و تنوع در عوامل خطرزا در زمینه سرطان، دو عاملی هستند که شیوع سرطان را تشدید کرده است. با این حال تلاش هایی در جهت اعمال راهکارهای متعدد برای کاهش میزان بروز سرطان و هم چنین مرگ و میر ناشی از آن در حال شکل گیری است. براساس آمار سازمان جهانی سرطان، تقریباً ۱/۱۴ میلیون نفر به سرطان مبتلا شدهاند که تا سال ۲۰۱۲، حدوداً ۲/۸ میلیون نفر از آنها به دلیل ابتلا به سرطان جان خود را از دست داده اند.
افزایش روز افزون سرطان نیاز به تلاش های پیشگیرانه برای جلوگیری از ابتلا به آن را بیش از پیش اثبات می کند. رژیم غذایی در کنار تغذیه و فعالیت بدنی به عنوان عوامل تعیین کننده دربروز سرطان به شمار می روند زیرا تمام این عوامل می توانند منجر به چاقی شوند که خود از عوامل اصلی بروز بسیاری از بدخیمی ها محسوب می شود.
تاثیر قابل توجه تغذیه و رژیم غذایی در پیشگیری از سرطان به خوبی شناخته شده است. در این خصوص برنامه های آگاهی بخش که برای اقدامات پیشگیرانه تدوین شده با توصیه های پیشگیری از بیماری های مزمن از قبیل دیابت و بیماری های قلبی تشابه دارد. بررسی ارتباط میان تغذیه و سرطان مدت هاست که در مطالعات بالینی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است و باعث به روز شدن اطلاعات و توصیه های ارائه شده برای پیشگیری از سرطان می شود. این توصیه ها در برگیرنده اصول رژیم غذایی و فعالیت بدنی به منظور اصلاح سبک زندگی است.
تازه های علم تغذیه و نقش آن در پیشگیری از سرطان:
- حفظ تناسب اندام: تناسب اندام خود را حفظ کنید؛ اما مطمئن شوید که وزن به کمتر از محدوده طبیعی کاهش نیابد. تعیین وضع مطلوب درکودکان با توجه به منحنی رشد و در سنین بالاتر با توجه به نسبت وزن به قد و نمایه توده بدنی صورت می گیرد. با افزایش سن چاقی شکمی و افزایش محیط دور کمر باید بطور ویژه پایش شود؛ زیرا باعث افزایش احتمال بروز سرطان می شود.
- افزایش سطوح فعالیت بدنی به عنوان بخشی از زندگی روزمره؛ سعی کنید هر روز یا حداقل سه مرتبه در هفته فعالیت بدنی با شدت متوسط داشته باشید. مدت زمان مناسب برای فعالیت بدنی ۳۰ الی ۶۰ دقیقه در نظرگرفته شده است و با افزایش شدت تمرین ورزشی، زمان مورد نیاز کاهش می یابد. به خاطر داشته باشید که فعالیت بدنی عضوی از یک زندگی سالم است که می تواند خطر بروز بسیاری از بیماری های مزمن و خطرناک را کاهش دهد.
- کاهش مصرف غذاهای پر کالری؛ سعی کنید تا جایی که می توانید مصرف غذاهای پرکالری، شیرین و هم چنین نوشیدنی های شیرین را در رژیم غذایی خود محدود کنید.
- افزایش مصرف سبزیجات تازه؛ سعی کنید به طور مرتب از میوه جات و سبزیجات تازه استفاده کنید و حدود ۵ واحد از سبزیجات تازه و متنوع را در برنامه رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید.
- جایگزین کردن غلات کامل به جای غلات تصفیه شده؛ غلات حاوی سبوس هستند که می تواند فواید بسیاری را برای سلامتی به همراه داشته باشند. هم چنین درصد فیبر غلات سبوس دار بیشتر از غلات تصفیه شده است. توصیه می شود که استفاده از غلات سبوس دار، جایگزین غلات تصفیه شده و فاقد فیبر شود.
- محدود کردن مصرف غذاهای نشاسته ای؛ توصیه می شود که مصرف غذاهای حاوی کربوهیدرات و نشاسته بالا در رژیم غذایی محدود شود.
- رعایت اندازه مناسب مصرف گوشت های قرمز؛ توصیه می شود که استفاده از گوشت های قرمز در رژیم غذایی محدود وکنترل شود. میزان مناسب برای مصرف گوشت های قرمز،۵۰۰ گرم در هفته است.
- محدود کردن مصرف غذاهای حاوی درصد بالای نمک؛ توصیه می شود تا جایی که می توانید مصرف غذاهای شور و نمک سود شده را محدود کنید.
- کنترل میزان سدیم دریافتی در رژیم غذایی؛ سدیم دریافتی در رژیم غذایی باید به دقت کنترل شود. توصیه می شود که مصرف سدیم در طول روز بیشتر از ۴/۲ گرم نباشد. بررسی و مطالعه جدول حقایق تغذیه ای که بر روی بسته بندی محصولات غذا درج شده است.
- محدود کردن غذاهای فرآوری شده؛ توصیه می شود تا جایی که امکان دارد مصرف غذاهای فرآوری شده مانند کنسروها راکنترل و محدود کنید.
- رفع احتیاجات تغذیه ای بدن؛ بدن هر فرد به مواد غذایی نیاز دارد. مقدار این مواد مغذی تابعی از سن، وضعیت بدنی، شرایط کاری و تفاوت های فردی بوده ممکن است گاهی میزان نیاز بدن به ویتامین ها و املاح معدنی دست خوش تغییرات شود. مطمئن شوید که احتیاجات تغذیه ای بدنتان از طریق رژیم غذایی تامین می شود. در غیر این صورت می توانید از مکمل های ویتامین املاح معدنی استفاده کنید. لازم به ذکر است که برای انتخاب نحوه مناسب مکمل یاری، باید با متخصص تغذیه و رژیم درمانی خود مشورت کنید. شواهد علمی حاکی از آن است که اعمال مداخلات تغذیه ای می تواند به میزان چشمگیری باعث بهبود وضعیت تغذیه ای افراد شود. عوامل تغذیه ای می توانند بر کنترل ابتلا به سرطان تاثیر بگذارند. تغذیه بر مسیرهای ساخت سلولی شامل تنظیم رشد، تقسیم سلولی، مرگ برنامه ریزی شده سلول، تمایز سلولی، تنظیم بیان ژن، سرکوب تومور، پیام رسانی سلولی و سایر عوامل محیط اطراف سلول مانند هورمون ها، تاثیر میگذارد. تغذیه، رژیم غذایی و فعالیت بدنی می توانند باعث تنظیم ساخت، ترشح هورمون ها و تقویت سیستم ایمنی بدن شود که منجر به افزایش عملکرد سیستم ایمنی و کاهش احتمال التهاب و ابتلا به بیماری خواهد شد.
