سرطان ریه در زنان

مقدمه

سرطان ریه در زنان و مردان متفاوت است. با این وجود علائم آن متفاوت نیستد که این مسئله ناامید کننده است، چرا که علل، پاسخ به درمان، میزان بقا و علائم شایع در میان مرد و زن متفاوت است. حقایق مربوط به سرطان ریه در زنان چیست؟

آیا در دوران بارداری امکان ابتلا به سرطان ریه وجود دارد؟ زنان باردار، چگونه مبتلا به سرطان ریه می شوند؟ آیا باید در دوران بارداری برای درمان سرطان ریه تحت درمان قرار گرفت؟ آیا در صورت ابتلا به سرطان ریه باید دوره بارداری را ادامه داد؟ پاسخ به این سوالات به دلیل افزایش سرطان ریه در زنان باردار بسیار مهم هستند، به خاطر داشته باشید هر انسانی ریه دارد و هر ریه ای امکان ابتلا به سرطان را دارد.

داده های آماری

سرطان ریه از علل برجسته مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان است که هر ساله حتی بیشتر از سرطان سینه، سرطان رحم و سرطان تخمدان قربانی می­گیرد. با وجود اینکه سیگار کشیدن اولین دلیل سرطان ریه است، ۲۰ درصد از بانوان مبتلا به سرطان ریه هرگز لب یه سیگار نزده­اند. علاوه براین، سرطان ریه در کسانی که سیگار را ترک کرده­اند، بیشتراز بانوانی ست که اخیرا استعمال سیگار را آغاز کرده­اند، رخ می دهد.
اخیراً سرطان ریه دیگر مختص آقایان به حساب نمی­آید. در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۱۶٫۹۹۰ مرد و ۱۰۵٫۵۱۰ زن که مبتلا به سرطان ریه هستند، تشخیص داده شدند.
در حالی که تشخیص سرطان ریه در مردان کاهش یافته است، این میزان برای زنان نسبتاً پایدار است- البته به استثنای یک گروه؛ یعنی زنان جوانی که هرگز سیگار نکشیده اند امّا ابتلا به سرطان ریه در آن­ها در حال افزایش است.
سرطان ریه در زنان در سنینی کمی نسبت به پایین تر از مردان، در سنین پایین­تری رخ می دهد و تقریباً نیمی از سرطان­های ریه در جوانان در زنان رخ می دهد.

میزان بقا برای سرطان ریه در زنان از مردان در همه مراحل سرطان،  بالاتر است. متأسفانه میزان بقای ۵ ساله بعد از  ابتلا به سرطان ریه در خانم ها ۱۵ درصد و در آقایان ۱۲ درصد است، البته این آمار به تدریج و با پیشرفت روش های درمانی درحال افزایش است.

علل

گرچه مصرف سیگار از مهم­ترین عوامل ایجادِ سرطان ریه در زنان است،  ولی درصد بیشتری از بانوان مبتلا به سرطان ریه، هرگز سیگار نکشیدند.  برخی از دیگر علل ممکن عبارتند از: قرار گرفتن در معرض اشعه رادون در خانه­ ها، مواجهه با دود سیگار، سایر فاکتورهای محیطی و شغلی و یا زمینه های ژنتیکی. مطالعات اخیر نشان می دهد که ابتلا به ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) نیز ممکن است در ابتلا به سرطان ریه نقش داشته باشد.

وضعیت سیگار کشیدن
برخی مطالعات، نشان می دهند که زنان ممکن است بیشتر به مواد سرطان­زای موجود در سیگار حساس باشند و ابتلای زنان به این بیماری در مدت زمان اعتیاد کوتاه­ تری نسبت به آقایان صورت می­ گیرد.

 

 

انواع سرطان ریه در زنان نسبت به مردان
سرطان ریه دارای انواع مختلفی ست که در نمودار زیر به­طور خلاصه نشان داده شده ­اند:

نوع سرطان ریه اغلب بین زنان و آقایان متفاوت است. در حالی که سرطان ریه در مردان بیشتر به سمت نوع سلول سنگفرشی گرایش دارد ، سرطان غیر سلول کوچک ( Non-small cell lung cancer ) و آدنوکارسینوم ( Adenocarcinomas ) در زنان شایع تر است.
BAC (کارسینوم برونکوآلوئولار) ، یک فرم از آدنوکارسینوم ریه که نوعی نادر از سرطان ریه است که در زنان شایع­تر می­باشد. به دلایلی ناشناخته، به نظر می­رسد بروز BAC  در سراسر جهان، به خصوص در میان زنان جوان و غیر سیگاری، در حال افزایش است.

علائم

ما در مورد نشانه های حمله قلبی که در مردان و زنان متفاوت است، شنیده ایم. همین امر می تواند در مورد سرطان ریه نیز صدق کند. سرطان سلول سنگ­فرشی ( Squamous Cell ) ریه (یک نوع سرطان ریه که در مردان نسبت به زنان بیشتر است) در نزدیکی مجاری هوایی رشد می­کند و اغلب با نشانه های “کلاسیک” سرطان ریه، مانند سرفۀ مداوم و سرفۀ خونی همراه است. آدنوکاریسینوم (نوعی سرطان ریه که در زنان شایع تر است) اغلب در مناطق بیرونی ریه­ ایجاد می ­شوند. این تومورها م ی­توانند بسیار رشد کرده یا گسترش پیدا کنند، قبل از اینکه باعث بروز علائم بیماری شود، علائمی همچون خستگی، شروع تدریجی تنگی نفس یا درد سینه و پشت. (به دنبال گسترش سرطان ریه به استخوان، ممکن است این موارد اولین نشانه­ های هشداردهنده سرطان ریه باشند.)

نقش استروژن

به احتمال زیاد استروژن نقش مهمی در پیشرفت سرطان ریه ایفا می کند، در حال حاضر تحقیقات بیشتری روی این موضوع در حال انجام است. زنانی که قبل از یائسگی تخمدان­ های خود را طی جراحی برداشته ­اند ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه باشند. تحقیقات اخیر نشان می ­دهد که درمان با استروژن و پروژسترون (درمان جایگزینی هورمون) پس از یائسگی ممکن است خطر مرگ ناشی از سرطان ریه را افزایش دهد. در­حالی­که، استفاده از استروژن به تنهایی با خطر مرگ کمتری همراه است.
در مقابل، استفاده از قرص های ضدبارداری و درمان جایگزینی هورمون (به استثنای افرادی که از هورمون ­راپی پس از یائسگی استفاده می کنند) با ریسک پایین­تر سرطان ریه همراه است.

سرطان ریه در دوران بارداری

طبیعی است که با شنیدن خبر سرطان در زنان باردار تعجب کنید و سرطان ریه را به افراد مسن و سیگاری نسبت دهید اما همیشه اینطور نیست، متاسفانه تحقیقات جدید نشان می دهد مبتلایان به سرطان ریه در جوانان و زنانی که هیچگاه سیگار نمی کشیدند، رو به افزایش است. این در حالی است که ابتلا به سرطان ریه در زنان باردار شایع نیست اما با این وجود این مورد هم رو به افزایش است.

آیا ابتلا به سرطان ریه در بانوان باردار متفاوت است؟

با توجه به تعداد انگشت شمار زنان باردار مبتلا به سرطان ریه، قادر به مطالعه دقیق این موضوع نخواهیم بود اما می دانیم که در مقایسه کردن گروه های خاص جامعه ، سرطان ریه در گروه جوانان در مقایسه با گروه مسن تر ، در گروه زنان در مقایسه با گروه مردان و افراد سیگاری و غیر سیگاری متفاوت است.

از جمله پیشنهادات متخصصان برای پیشگری از سرطان ریه کاهش استفاده از غذاهای فرآوری شده، گوشت قرمز و مصرف روزانه آنتی اکسیدان ها است.

دلیل دشواری تشخیص بیماری سرطان ریه

دلیل دشواری تشخیص سرطان ریه در زنان باردار این است که غالبا تلاش می کنیم از در معرض قرار دادن زنان باردار در برابر پرتوهایی از قبیل سی تی اسکن ریه یا رادیو اسکن قفسه سینه دوری کنیم. دلیل دیگر بروز علائمی چون تنگی نفس و خستگی است که در دوران بارداری امری طبیعی محسوب می ­شوند، بسیاری از زنان علائم سرطان ریه را با علائم بارداری اشتباه می گیرند، مخصوصا اگر سیگاری نباشند.

تشخیص بیماری

چگونه می توانیم با حداقل قرار دادن جنین در معرض پرتو، بیماری را تشخیص بدهیم؟
آزمایش ­هایی برای تشخیص سرطان ریه در زنان وجود دارد. آزمایش هایی از قبیل MRI که پرتویی به کار نمی برند و تقریباً برای زنان باردار خطری به همراه ندارند. بررسی اشعه ایکس از قبیل سی تی اسکن در صورتیکه محافظت جنین در برابر پرتوها انجام شود.

دلیل افزایش سرطان ریه در زنان باردار

به نظر می­رسد دلیل اصلی افزایش سرطان ریه در زنان باردار به علت افزایش ابتلای جوانان به سرطان  در سراسر جهان است. 
به طور همزمان سن بارداری زنان در کشورهای توسعه یافته در حال افزایش است. بنابراین اینطور برداشت می شود که علت این بیماری فراتر از قرار گرفتن در معرض دود سیگار باشد، با این وجود دلایل دقیق ما را از این تصور دور می کند. می دانیم که رابطه ای بین استروژن و  سرطان وجود دارد ولی دربارۀ  این که عامل ایجاد سرطان باشد، اطمینان نداریم.

بارداری و مواجهه با سرطان

شاید تصور کنید تشخیص سرطان طی دوران بارداری، شما را از داشتن فرزند محروم می کند، چرا که شما انتظار پاسخ تعیین جنسیت را دارید نه خبر ابتلا به سرطان ریه.
اگر سرطان ریه دارید، چند چیز را باید بدانید. بیمارانی با وضعیت شما تحت درمان قرار گرفته اند و فرزندانی سالم به دنیا آورده اند. درمان­ هایی از قبیل انواع شیمی درمانی به همراه رعایت برنامه غذایی سالم، برای کودکان در طول دوره ی دوم بارداری (نه سه ماه اول) که سودمند می باشند.

مدیریت سرطان و بارداری

ابتلا به سرطان ریه در دوران بارداری مشابه بندبازی است، ولی شما با کمک یک متخصص می توانید از این موقعیت عبور کنید. پیدا کردن یک متخصص که زنان باردار مبتلا به سرطان ریه با او راحت هستند بسیار مهم است. داشتن یک متخصص زنان که در بارداری با ریسک بالا تخصص دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. این گونه متخصصان می­ توانند زنان باردار را در تخمین خطر زایمان زودرس، ادامۀ بارداری و قرار دادن جنین در معرض درمان­ هایی که به آنها نیاز دارند، کمک کنند.

باروری بعد از درمان سرطان ریه

اگر در بارداری دچار سرطان ریه شده اید ممکن است به فکر بارداری های بعدی خود باشید. درست است که برخی داروهای شیمی درمانی موجب ناباروری می شوند و سوالاتی برای شما پیش می آید که آیا توانایی به دنیا آوردن فرزندی دیگر را دارید؟ راه حل هایی برای این  مشکل وجود دارد، از قبیل فریز کردن تخمک قبل از شروع درمان که راه را برای دوباره باردار شدن شما آسان می کند و تا آن زمان شما قادر به تصمیم گیری و مشورت با متخصص درباره این موضوع هستید که آیا به اندازه کافی برای بارداری مجدد سالم هستید یا باید رحم اجاره ای انتخاب کنید.

درمان

درمان ­هایی که بیمار و پزشکش انتخاب می ­کنند اغلب شامل ترکیبی از درمان­ هاست:

• درمان های محلی (موضعی): درمان­ های موضعی برای حذف سلول­های سرطانی در منبع و محل خود انجام م ی­شود.
• درمان­ های شامل جراحی و پرتودرمانی:

1.  درمان­ های سیستماتیک: درمان­ های سیستماتیک برای حذف سلول­های سرطانی در هر کجای بدن، نه فقط ریه­ها طراحی شده­اند.  این مسئله در مواردی که سرطان فراتر از ریه ها گسترش یافته­است، بسیار مهم است. درمان­های سیستماتیک عبارتند از شیمی درمانی، درمان­های هدفمند و ایمن درمانی.
2. جراحی: برای مراحل اولیه سرطان، جراحی می تواند به عنوان یک روش درمانی مؤثر پیشنهاد شود. برحسب سایز تومور و مکان آن،  چندین نوع مختلف جراحی سرطان ریه  وجود دارد. در یک مطالعه میزان بقا بعداز جراحی سرطان ریه در زنان دو برابر مردان است.
3. رادیوتراپی: رادیوتراپی ممکن است به چند دلیل انتخاب شود. در مراحل اولیه سرطان ریه که به دلایلی امکان جراحی فراهم نیست، تکنیک SBRT ممکن است پیشنهاد شود. رادیوتراپی به دنبال جراحی برای پاکسازی سلول­ های سرطانی باقی­مانده، انجام می شود. همچنین رادیوتراپی می تواند همراه با شیمی درمانی قبل از عمل جراحی جهت کاهش سایز تومور انجام شود. رادیوتراپی می تواند به عنوان درمان موقت (palliative) جهت افزایش طول عمر و یا بهبود علائم بیماری استفاده شود. ( استفادۀ بیش از حد از “رادیوتراپی” )

• شیمی درمانی: پاسخ بافتی خانم ها از آقایان به شیمی درمانی در جهت درمان سرطان ریه، بهتر است.

درمان در زنان باردار

بهترین درمان، برای زنان در مرحله اول بیماری (مرحلۀ ۱، ۲ و ۳A)، عمل جراحی است. انجام جراحی قفسه سینه در بانوان باردار که باید با مراقبت های ویژه برای نظارت بر مادر و کودک همراه باشد. بزرگ شدن شکم یک چالش نیز در این وضعیت می تواند یک چالش محسوب شود. بنابراین برای درمان، تشکیل تیم مراقبت از جمله سرطان شناس و متخصص زنان بمنظور همکاری برای تشخیص و مراقبت بهینه برای کمک به مادر و فرزند لازم است.

در طول سه ماه دوم و سوم بارداری، شیمی درمانی و اثرات ناشی از آن، ریسک به دنیا آمدن کودک با وزن کم و همچنین کندی رشد درون رحم وجود دارد که نیاز به مشورت با متخصص دارد.

مطالعات در سال ۲۰۱۰ نشان داده است که در ۲۶ درصد مواقع، امکان انتقال تومور از مادر به جنین وجود دارد. به همین دلیل شاید متخصص زنان و زایمان، شما را قبل از موعد مناسب بداند.در مطالعه ای دیگر، مشخص شد زنانی که در طول بارداری با شیمی درمانی درمان شدند، بیماری تاثیرات منفی بر روی جنین آنان به همراه نداشته است.

به طور کلی ، استفاده از این داروها از قبیل تارسوا، ایرسا، یا کریزوتینیب، هیچ اثر منفی بر روی کودک بعد از زایمان نگذاشته است. نکته قابل توجه این است که بانوان جوانتر(که احیانا باردارند) محتمل تر است که یک جهش پرتویی داشته باشند بنابراین باید روی تومورهایشان تست ژنتیک انجام دهند.

کلام آخر

با وجود اینکه ابتلا به سرطان ریه در طول بارداری در حال افزایش است اما درصد بهبود یافتگان و زایمان راحت و تولد کودکان سالم نیز رو به فزونی است. درمان سرطان ریه در طول بارداری بستگی به سن بارداریتان و فاکتورهای متعدد دیگری از قبیل نوع و مرحله سرطان، مشخصات مولکولی و حمایت اجتماعی دارد.

منبع: verywellhealth.com
مترجم: مهرناز زندی
ویراستار: مریم مردانی
پزشک مشاور: دکتر فرامرز کریمیان