سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان دهانه رحم از دهانه رحم آغاز می شود، عضو باریکی در ته رحم که به واژن مرتبط است. به هنگام تولد بچه، دهانه رحم گشاد می شود تا بچه بتواند بدنیا بیاید.
انجمن سرطان آمریکا تخمین می زند که در سال ۲۰۱۰ در ایالات متحده، ۱۲۲۰۰ مورد جدید سرطان دهانه رحم مشاهده شده است.
طرح غربال گیری معمولی سرطان دهانه رحم در آمریکا، شیوع سرطان دهانه رحم را که زمانی سبب مرگ و میر می شد، کاهش داده است. همچنین غربال گیری می تواند سرطان دهانه رحم را در اولین مرحله آن پیدا کند.
انواع سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم هنگامی آغاز می شود که یاخته هایی که در دهانه رحم هستند، تغییراتی غیر عادی را آغاز کنند. پس از مدتی ممکنست که این یاخته ها سرطانی شوند و یا به حالت عادی برگردند. بیشتر زنان از این طریق دچار سرطان نمی شوند.
دو نوع اصلی سرطان دهانه رحم وجود دارد: سرطان یاخته های فلسی و adenocarcinoma. هر یک از این دو بوسیله مشاهده یاخته ها در زیر میکروسکوپ تشخیص داده می شوند.
سرطان یاخته های فلسی : این نوع سرطان در یاخته های نازک و مسطحی که بخش زیرین دهانه رحم را تشکیل می دهند، آغاز می شود. سرطان یادشده، ۸۰ تا ۹۰ درصد از سرطان های دهانه رحم را دربرمی گیرد.
سرطان از نوع adenocarcinoma : در یاخته های غده ای که بخش زیرین دهانه رحم را تشکیل می دهند، بوجود می آید. این نوع سرطان، ۱۰ تا ۲۰ درصد از سرطان های دهانه رحم را دربرمی گیرد. گاهی هر دو نوع یاخته در ایجاد سرطان دهانه رحم دخیل هستند. انواع دیگر سرطان دهانه رحم نیز ممکنست که در دهانه رحم ایجاد شوند ولی اینها بندرت رخ می دهد.
سرطان دهانه رحم از نوع جابجا شونده : سرطانی است که به دیگر بخش های بدن سرایت می کند.
نشانه های سرطان دهانه رحم:
نشانه های سرطان دهانه رحم کدامند؟
در بیشتر موارد، سرطان دهانه رحم نشانه های قابل توجهی را در مراحل اولیه بیماری از خود نشان نمی دهد. غربال گیری معمولی برای کنترل یاخته های غیرطبیعی در دهانه رحم، اهمیت ویژه ای دارد پس این یاخته ها را می توان هرچه زودتر مونیتور کرد و تحت درمان قرار داد.
علائم متداول سرطان دهانه رحم شامل موارد زیر است:
• خون ریزی واژن- این خون ریزی شامل خون ریزی بین دو مرحله پریود شدن، خون ریزی پس از آمیزش جنسی و خون ریزی پس از یائسگی می باشد.
• ترشح غیرعادی از واژن- ترشح رقیق، به رنگ صورتی و بد بو در این مورد شایع است.
• درد در لگن خاصره- درد در حین آمیزش جنسی و یا در موارد دیگر ممکنست نشانه ای از تغییرات غیرعادی در دهانه رحم و یا شرایطی با جدیت کم تر باشد.
همه این علائم را باید با پزشک درمیان گذاشت.
علائم مراحل پیشرفته سرطان دهانه رحم:
سرطان دهانه رحم ممکنست به لگن خاصره، غدد لنفاوی و نیز دیگر جاهای دیگر بدن نیز سرایت کند. نشانه های سرطان پیشرفته دهانه رحم اینها هستند :
• کاهش وزن
• احساس کوفتگی
• درد در پشت
• درد یا تورم در ساق پا
• ترشح ادرار و یا حتی مدفوع از واژن
• ترک برداشتن استخوان ها
تست و غربال گیری سرطان دهانه رحم:
آزمایش غربال گیری سرطان دهانه رحم پیش از آنکه علائم سرطان پدیدار شوند، ردیابی تغییرات غیرعادی در دهانه رحم را میسر می سازد. روش های غربال گیری جاری، تست Pap و تست HPV را دربرمی گیرد. به بیشتر زنان توصیه می شود که در ابتدای سن ۲۱ سالگی و یا تا سه سال پس از داشتن اولین آمیزش جنسی، تست Pap بدهند، هر کدام که زودتر پیش بیاید.
تست Pap یکی از قابل اعتمادترین و موثرترین روش های موجود برای غربال گیری سرطان دهانه رحم می باشد و زنان باید معاینات سالانه ای توسط OB-GYN داشته باشند. اما تست Pap ممکنست که برخی از موارد یاخته های غیرطبیعی را در دهانه رحم نشان ندهد. تست HPV خطرات احتمالی شدیدی را که ممکنست منجر به سرطان دهانه رحم شود، نشان می دهد. این تست برای زنان بالای ۳۰ سال توصیه می شود.
اگرچه روش های غربال گیری ۱۰۰ درصد دقیق نیستند، با این حال اغلب روش موثری برای پیدا کردن سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه آن می باشد، و این در هنگامی است که هنوز قابل درمان می باشد. در مورد این که کدام نوع از غربال گیری سرطان دهانه رحم برای شما مناسب است، با پزشک خودتان مشورت کنید.
توجه : این نشانه ها ممکنست به شرایط دیگری به جز سرطان نیز ارتباط داشته باشند. برای تشخیص دقیق لازمست که با یک متخصص مشورت کنید.
احتمال ابتلاء به سرطان دهانه رحم:
عوامل احتمالی ابتلاء به سرطان دهانه رحم کدامند؟ عفونت دهانه رحم همراه با papillomavirus (HPV) ، متداول ترین مورد سرطان دهانه رحم است. اما همه زنان دارای عفونت HPV، دچار سرطان دهانه رحم نیستند.
تست Rap ، بهترین روش برای پیدا کردن تغییرات در دهانه رحم است پیش از آنکه تبدیل به سرطان شود. دیگر عوامل احتمالی ابتلاء به سرطان دهانه رحم اینها هستند:
• سابقه رابطه جنسی- انواع خاصی از رابطه جنسی، خطر عفونت HPV را افزایش می دهد که شامل رابطه جنسی پیش از ۱۸ سالگی، داشتن چند شریک جنسی و رابطه با کسی که شرکای جنسی متعددی دارد می باشد. مطالعات نشان می دهد که ارتباطی بین عفونت ناشی از بیماری مقاربتی و سرطان دهانه رحم وجود دارد.
• دخانیات- زنانی که اهل دخانیات هستند، دو برابر احتمال ابتلاء به سرطان دهانه رحم را دارند.
• سیستم ایمنی ضعیف- در بیشتر افراد دارای سیستم ایمنی سالم، ویروس HPV خودبخود در خلال ۱۲ تا ۱۸ ماهگی ظاهر می شود. اما افراد دارای HIV و یا دیگر شرایط سلامتی و یا کسانی که دارویی مصرف می کنند که توانایی بدن را در مبارزه با عفونت محدود می کند، احتمال بیشتری برای ابتلاء به سرطان دهانه رحم دارند.
• مصرف داروی جلوگیری از بارداری از طریق دهان- زنانی که چنین دارویی مصرف می کنند، احتمال بیشتری برای ابتلاء به سرطان دهانه رحم دارند اما از چند سال پیش که مصرف قرص های جلوگیری از بارداری متوقف شد، این احتمال منتفی شده است.
• بارداری- زنانی که دو یا سه بار بارداری با دوره کامل داشته اند و یا بارداری کاملی در پیش از ۱۷ سالگی داشته اند، دو برابر احتمال ابتلاء به سرطان دهانه رحم دارند.
• سابقه خانودگی- زنانی که خواهر یا مادری دارند که دچار سرطان دهانه رحم است، دو یا سه برابر احتمال بیشتری برای ابتلاء به سرطان دهانه رحم دارند.
• Diethylstilbestrol – DES زنانی که مادرشان DES مصرف می کنند – داروئی که بین سال های ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۱ میلادی برای جلوگیری از سقط جنین مصرف می شد- احتمال بیشتری برای ابتلاء به سرطان دهانه رحم دارند.
توجه: هر چیزی که احتمال ابتلاء به یک بیماری را افزایش می دهد، عاملی برای احتمال ابتلاء نامیده می شود. دارا بودن عوامل احتمال ابتلاء به سرطان بدین معنی نیست که شما حتما دچار این بیماری خواهید شد و نداشتن این عوامل بدان معنی نیست که شما به هیچ وجه دچار این بیماری نخواهید شد. اگر فکر می کنید که احتمال ابتلاء به این بیماری را دارید، آن را با پزشک خودتان در میان بگذارید.
درک عوامل احتمالی ابتلاء به HPV و سرطان دهانه رحم:
Papillomavirus انسانی (HPV) عوامل احتمال ابتلاء حاصله می باشد. اما همه انواع HPV منجر به سرطان نمی شود و HPV به این معنی نیست که شما دچار سرطان خواهید شد. بیشتر زنانی که دچار HPV هستند، درمان شده اند و یاخته های غیرطبیعی آنها از بین رفته است.
HPV یک بیماری پوستی است که از طریق تماس پوست با پوست با شخصی که دارای ویروس است، سرایت پیدا می کند.
در زیر واقعیت های دیگری درباره HPV بیان می شود:
• بیش از ۱۰۰ نوع HPV وجود دارد که ۴۰-۳۰ مورد از آنها از طریق رابطه جنسی منتقل می شوند.
• از اینها حداقل ۱۵ مورد، HPV با ریسک بالا می باشند که می توانند منجر به سرطان دهانه رحم شوند. موارد دیگر منجر به نشانه یا ایجاد زگیل های مقاربتی نمی شوند.
• تا ۸۰ درصد از زنان در زندگی خود دچار HPV شده اند. مردان نیز دچار HPV می شوند ولی تستی برای آنها وجود ندارد.
• معمولا یک سیستم ایمنی سالم، ویروس HPV را پیش از آنکه نشانه ای داشته باشد، از بین می برد.
• فقط درصد کمی از زنان دارای خطر بالای HPV به سرطان دهانه رحم دچار می شوند.
واکسن سرطان دهانه رحم:
اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) دو واکسن را برای جلوگیری از عفونت HPV تائید کرده است که هر دو واکسن از عفونت HPV جلوگیری می کند که خود ۷۰ درصد از موارد سرطان دهانه رحم را تشکیل می دهد.
تشخیص سرطان دهانه رحم:
سرطان دهانه رحم چگونه تشخیص داده می شود؟
سرطان دهانه رحم اغلب هیچ نشانه ای در مراحل اولیه ابتلاء ندارد. درواقع ممکنست در خلال غربال گیری رایج، از تست های زیر استفاده شود:
• تست Pap : این تست معمولا اولین گام در تعیین سلامت دهانه رحم است و اغلب به عنوان بخشی از غربال گیری روتین انجام می شود از قبیل آزمایش OB-GYN. در خلال آزمایش، پزشک یک swap (ابزاری نرم برای نمونه گیری) به درون واژن فرو می کند و نمونه ای از یاخته های دهانه رحم را برمی دارد تا آن را زیر میکروسکوپ بررسی کند. اگر یاخته های غیرطبیعی پیدا شوند، پزشک تست های دیگری را نیز تجویز می کند.
• معاینه لگن خاصره : در خلال معاینه پزشک با دست، واژن، دهانه رحم، رحم، لوله های فالوپ، تخمدان ها و مقعد را معاینه می کند.
• Colposcopy : در خلال معاینه، پزشک از یک میکروسکوپ ویژه که colposcoscope نامیده می شود، استفاده می کند تا دهانه رحم را معاینه کند و بخش های گوناگون آن را از نظر داشتن biopsy بررسی کند.
• biopsy مخروطی شکل/روش برش Electrosurgical حلقوی(LEEP) : هنگامی که تست Pap و نتایج colposcopy دلالت بر سرطان دهانه رحم دارد، ممکنست پزشک یک biopsy انجام دهد تا از تشخیص بعمل آمده مطمئن شود. در خلال انجام biopsy ، پزشک تکه ای مخروطی شکل از بافت دهانه رحم را جدا می کند. در خلال یک LEEP ، از یک حلقه سیم دارای میدان الکتریکی برای برداشتن بافت استفاده می شود.
در مورد درصد کوچکی از زنان که خیلی زود دچار سرطان دهانه رحم شده اند، این ممکنست که تنها درمان مورد نیاز باشد. در مورد دیگر زنان، پس از biopsy ، شیمی درمانی و پرتودرمانی استفاده می شود.
تست های تصویربرداری و تشخیص سرطان دهانه رحم:
پس از تشخیص، پزشک شما یکی از تست های زیر و یا ترکیبی از این تست ها را انجام می دهد تا بافت سرطانی را ببیند و تعیین کند که آیا سرطان به فراتر از دهانه رحم هم سرایت کرده است یا نه :
• اولتراسوند
• اسکن CT
• MRI
اولتراسوند- در این فناوری تصویربرداری، از امواج صوتی برای ایجاد تصویر اندام های داخلی استفاده می شود که دهانه رحم را هم دربرمی گیرد. صوتی که تومورها تولید می کنند، با صوت مربوط به بافت های سالم متفاوت است که از آن برای تشخیص تومور دهانه رحم استفاده می شود.
اسکن CT (پرتو نگاری کامپیوتری)- این ابزار تصویربرداری، یکی از بهترین ابزارهای موجود برای این کار است. یک اسکن CT ، یک تصویر باجزئیات سه بعدی از دهانه رحم و شکم بدست می دهد. پس از انجام یک معاینه فیزیکی و اولتراسوند، از یک اسکن CT برای تعیین محل تومور پیش از جراحی استفاده می شود. همچنین از یک اسکن CT برای تعیین اندازه تومور استفاده می شود و اینکه چه اندام های دیگری ممکنست که تحت تاثیر قرار گرفته باشند و آیا غدد لنفاوی بزرگ شده اند. از درک ابعاد بیماری، برای تحت قاعده در آوردن درمان پیش از انجام جراحی استفاده می شود.
MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی)- این روش تصویربرداری، از امواج رادیوفرکانسی برای ایجاد یک تصویر دقیق متقاطع از دهانه رحم بافت های پیرامونی آن بهره می گیرد. MRI خیلی بیشتر از اسکن CT، کنتراست بافت های نرم را نشان می دهد و این موضوع سبب می شود که روش یاد شده، در آشکارکردن تومورها در دیگر بخش های بدن مفید باشد.
پزشک مثانه و مقعد را نیز با استفاده از اسکوپ ویژه معاینه می کند تا معلوم شود که ایا سرطان به آنها نیز سرایت کرده است یا نه.
تومورشناسی تخصصی زنان:
پس از اینکه تست های یاد شده انجام شد، پزشک گزینه های درمانی را مطرح خواهد ساخت. در مراحل اولیه سرطان دهانه رحم، جراحی اولین درمان بشمار می آید. تومورشناسی تخصصی زنان، این جراحی ها را انجام می دهد و از زن بیمار در تمام مدت درمان مراقبت می کند. در موارد پیشرفته سرطان دهانه رحم، ترکیبی از پرتودرمانی و شیمی درمانی، ترجیح داده می شود.
مهندسان سرطان ایران
