علائم، تشخیص و درمان تومورهای مغزی

دکتر فرهاد عصار زادگان
متخصص مغز و اعصاب، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

در این ویدئو دکتر فرهاد عصار زادگان در مورد علائم، تشخیص و درمان تومورهای مغزی صحبت می کنند.

 

متن سخنان آقای دکتر فرهاد عصار زادگان:

عرض سلام دارم خدمت مخاطبین محترم موسسه خیریه نور. بنده دکتر فرهاد عصارزادگان هستم، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی. مطلبی که می‌خوام امروز راجع بهش صحبت کنم در رابطه با تومورهای مغزی هست. این که این تومورها رو چطور تشخیص بدیم، چه علائمی دارن و چه درمانهایی رو میتونیم براشون استفاده کنیم.

در ابتدا میخوام تومورها رو تقسیم بندی بکنم و بگم تومورهای مغزی به چه شکلی دسته بندی میشن. قبل از هر چیز باید یادمون باشه که تومورهای مغزی، به دو دسته‌ی کلی تقسیم میشن. تومورهای اولیه و ثانویه که متاستاز شدن.

تومورهای اولیه یعنی توموری که اساسا برای خود مغز هست. یعنی بافت و خاستگاهش خود مغز و جمجمه هست. تومورهای متاستاتیک یا ثانویه تومورهایی هستن که در واقع از جای دیگه به مغز سرایت کردن. یعنی منشا تومور در یک ارگان دیگری از بدن بوده ، مثلا در جریان خون یا لنف بوده و سلولهای سرطانی از اونجا به مغز رسیدن و توی مغز نشستن و رشد کردن. مثلا ممکنه تومور اولیه در کلیه، معده، پانکراس ، استخوان، کبد و … باشد. در واقع تومور نشت می‌کنه و سلولهای تومورال به مغز می‌رسن و در مغز کاشته میشن و رشد می کنن و ایجاد تومور مغزی متاستاتیک میکنن. تومورهای متاستاتیک داستانشون متفاوته، معمولا متعدد هستن و همونطور که اشاره کردم، منشاشون جای دیگه ست.

اما تومورهای اولیه که تومورهای مربوط به خود مغز هستن هم خودشون به دو دسته ی بزرگ تقسیم میشن. یک، تومور هایی که ما بهشون میگیم اکسترازیال و دو، تومورهای اینترازیال. حالا این یعنی چی؟ وقتی میگیم یک تومور اکسترالزیاله، یعنی این تومور در داخل خود بافت مغز وجود نداره. در لایه‌ی بیرونی مغز هست و به مغز فشار میاره. چون مغز ما توسط پرده‌ای به نام دورا احاطه شده که از مغز حفاظت میکنه. این تومورها معمولا در لایه‌ی بیرونی دورال قرار می‌گیرن و فشار میارن به بافت مغز و براساس اون فشار ممکنه علائمی رو ایجاد بکنن.

تومورهای دسته‌ی دوم میشن اینترارزیال. اینها تومورهایی هستن که در خود بافت مغز رشد میکنن و علائم مخصوص به خودشون رو ایجاد میکنن. حالا، علائمی که در اثر تومورهای مغزی ایجاد میشه براساس این که تومور خاستگاهش کجا هست و در چه قسمتی از مغز داره رشد میکنه متفاوته. مثلا، فرض کنید تومورهایی که اکسترارزیال هستن، یکی از انواعشون رو بهش میگیم مننژیوم. مننژیوم ها ماهیتا تومورهای خوش‌خیمی هستن و ممکنه در طول عمر حتی متوجه وجود داشتنش هم نشید.

مثال می‌زنم. برای یک سردرد میرید ام آر آی می‌گیرید و بعد متوجه میشید یک مننژیوم در مغز شما هست که سالها وجود داشته و شما ازش بی‌خبر بودین و هیچ علامتی هم برای شما ایجاد نکرده. برخلاف این، تومورهایی که در بطن مغزی رشد میکنن به دلیل این که باعث افزایش فشار داخل مغز میشن و ممکنه جریان آب مغز رو بلاک کنن، خودشون رو گاهی با سردردهای شدید و ناگهانی نشون میدن. چون فشار داخل مغز زیاد میشه و در موارد حاد میتونن مریض رو به کما ببرن. پس این که تومورها در چه قسمتی از مغز قرار دارن و چه علامتی ممکنه ایجاد کنن شکلهای مختلفی داره.

اما چطور تشخیصشون بدیم؟ بهترین روش تشخیص استفاده از ام آر آی هست . ام آر آی با تزریق و بدون تزریق. ما از ام آر آی استفاده می‌کنیم و تصویربرداری میکنیم و به این شکل هم تومورها و هم محلشون رو و شدت خوشخیمی و بدخیمیشون رو شناسایی میکنیم. براساس این که بفهمیم با چه توموری طرف هستیم ، درمانهای مختلفی رو براشون تصمیم گیری میکنیم. بعضی از تومورها با یک جراحی ساده قابل حل هستن. بعضی دیگر از تومورها بعد از جراحی نیاز به اشعه درمانی یا شیمی درمانی دارن و بعضی از تومورها رو بر اساس شرایطشون ممکنه تصمیم بگیریم که اصلا بهشون دست هم نزنیم و از داروهای کاهش ورم استفاده کنیم.

سپاسگزارم. خوشحال شدم در خدمتتون بودم.