دکتر علیرضا احمدی
فوق تخصص انکولوژی و بیماری‌های خون
در این ویدیو آقای دکتر علیرضا احمدی فوق تخصص خون و سرطان بالغین به ارائه توضیحاتی پیرامون سرطان پروستات، تشخیص، پیشگیری و درمان می‌پردازند.
متن سخنان آقای دکتر علیرضا احمدی:
به نام خدا. با سلام خدمت بینندگان و شنوندگان محترم. من دکتر علیرضا احمدی، فوق تخصص انکولوژی و بیماری‌های خون هستم. مشتاقم تا امروز خدمتتون نکاتی در مورد سرطان پروستات بگم.
سرطان پروستات همونطور که شنیدید یکی از سرطان‌هاییه که شیوع بالایی داره. دومین عامل مرگ و میر بعد از سرطان‌های پوستی مربوط به سرطان پروستاته. البته این آمار برای جوامع غربیه. اولین سرطان در جوامع در سطح جهانی سرطان پوسته. و بعد از اون سرطانی که بیشترین شیوع رو داره سرطان پروستاته. ولی دومین عامل مرگ و میر در کشور ما هم هست. یعنی اگر ما سرطان‌های دستگاه گوارشی و سرطان ریه رو در نظر بگیریم، بهرحال سرطان پروستات جزو عوامل اصلی مرگ و میره و خیلی شایع است. اگر بخوایم آماری خدمتتون بدیم، در یک جامعه‌ی صد میلیونی مثل کشور ما، سالی بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تا کیس تشخیص داده میشه. و اگر مجموع اینها رو با سالهای قبل بررسی کنیم، ممکنه در سال ۱۰ تا ۱۵ هزار مرگ بر اثر سرطان پروستات داشته باشیم.
مهم ترین فاکتور خطرش چیه؟ فاکتور سنه. هر چی سن مرد بالاتر بره این اتفاقات بیشتر میافته. خب. اولا پروستات چی هست؟ پروستات یک غده‌ی برون ریز هست که ترشحاتی ایجاد میکنه. زیر مثانه قرار گرفته ، در ناحیه ی قبل از پیش آبراه. قسمتی که آقایون ادرار میکنن. قبل از پیش آبراه و بعد از مثانه یک حائلی شده مثل یک پیاز. که در داخلش یک مجرا قرار گرفته. در واقع اون مجرای ادرار و پیش آبراه در در بر گرفته.
حالا وظیفه‌ی این غده چیه؟ این که یه ترشحاتی تولید کنه که این ترشحات در باروری نقش داره. برای زنده موندن اسپرمها ، عملکرد مناسب اسپرمها در حین باروری نقش داره. میشه گفت تغذیه‌ی اسپرمها رو مایع ؟؟؟ میسازه.
خیلی وقت‌ها میگن آقای دکتر پروستات به چه دردی می‌خوره؟ اگر انقدر دردسر داره اصلا برای چی وجود داره؟ پس پروستات نقش مهمی در باروری داره. جا داره که اشاره کنم آنتی ژن مخصوص پروستاتیه. بهش میگن prostatic specific antigene. برای بیمار یابی هم استفاده میشه. حتی در شناوری اسپرمها نقش داره. یعنی همین پروتئینی که برای سرطان یابی استفاده میشه ، در شناور شدن اسپرم ها برای این که خودشون رو به تخمک برسونن نقش داره. بنابراین این خلاصه‌ای از عملکرد پروستاته. یک غده‌س به اندازه‌ی یه پیاز کوچیک. زیر مثانه و قبل از پیش آبراه قرار گرفته و ترشحاتش رو وارد مجرا میکنه در حین دخول جنسی. با اسپرم‌هایی که جمع میشه در کیسه‌های seminar vesicle??? رو هدایت میکنه و محیط ایده‌آل برای این اسپرمها روایجاد میکنه. ولی خب مشکلاتی هم داره. مشکلاتش هم به نسبت زیاده. به جز بزرگی خوش‌خیم که اکثر مردهای بالای ۵۰ سال ازش رنج میبرن. علائمی مثل قطره قطره ادرار کردن، مشکلات ادراری و سوزش ادرار ایجاد میکنه. این مساله‌ی امروز ما سرطان پروستاته. سرطان پروستات همونطور که گفتم بیماری شایعیه. مرگ و میر هم داره. ولی خب یک چیز مثبتی که هست اینه که بیماری‌ایه که رشد کندی داره. رشد …. داره. ما میگیم slow grid.
نکته‌ی جالبی هست که توی کتاب‌ها نوشته شده و واقعا هم همینجوره. یک سری از مردهای بالای ۸۰ سال رو پروستاتشون رو در آوردن و یا اصلا مردهایی که به هر دلیلی فوت کردن، پروستاتشون رو برش دادن و دیدن ۷۵٪ کانونهای سرطانی داره. مریض علامتی نداشته. مثلا به دلیل بیماری قلبی فوت کرده. یا اصلا تصادف کرده. یا هر دلیل دیگه‌ای. اینو کالبدشکافی کردن، پروستات رو بررسی کردن و دیدن ۷۵٪ مردهای بالای ۸۰ سال کانونهای سرطانی دارن. در مورد سرطان پستان قبلا عرض کردم، از هر ۱۰ تا خانم ، سه یا چهار تا ممکنه وقتی سنشون بره بالا کانونهای سرطانی پیدا بکنن.
حالا اینجا وضع بدتره. یعنی مردهای بالا ۸۰ سال ۷۵٪ این کانون‌ها رو نشون میدن. یعنی در واقع سرطان شروع شده ولی اونها به علت دیگه‌ای فوت کردن. بهرحال علل دیگه‌ای هست که در اون سن باعث مرگ و میر میشه. بنابراین بیماری شایعیه. ما در بافت‌ها خیلی این رو پیدا میکنیم. در بافت‌های پروستاتی که ظاهرا طبیعیه و مورد بررسی قرارش میدیم.
پس مهمترین فاکتور ایجاد این بیماری سنه. جنسیت که مشخصه، این بیماری مختص به مردهاست. در واقع ۷۰٪ کیس‌های پروستات بالای ۶۵ سال هستن. بنابراین سن مریض‌های پروستات اکثرا بالاست. بالای ۶۵ سال. سن کنسر پروستاتی که ما درمان میکنیم و به دست پزشک‌ها میرسه. این شد مهمترین فاکتور، سن. فاکتور بعدی چیه؟
فاکتور رفتار تغذیه‌ای. خیلی مهمه. ثابت شده افرادی که گوشت قرمز زیاد میخورن، مثلا هر روز میخورن. مخصوصا گوشت‌های فراوری شده. گوشت‌های فراوری شده مثل چی؟ سوسیس کالباس. یا گوشت‌های نمک‌سوز شده، گوشت‌های کهنه و پروتئین های حیوانی. گوشت سفید کمتر ضرر داره. بسیار کمتر. گوشت ماهی خوبه چون ماهی یه ماده‌ای داره به نام سلنیوم.
این افراد مستعد میشن: افراد چاق. چاق‌ها در معرض ابتلا به سرطان پروستات هستند. افرادی که اضافه وزن دارن. و اگر مبتلا بشن معمولا استیج‌های بالاتری از بیماری رو تجربه میکنن. پس چه فاکتورهایی رو گفتیم؟ سن، چاقی، تغذیه هنوز جا داره که راجع بهش صحبت کنیم. کسایی که سبزی نمیخورن.سبزی یا میوه نمیخورن.سبزیهای قرمز نمیخورن. آنتی‌اکسیدان‌ها بیشتر توی میوه‌جات و سبزیجات قرمزه. مثلا کلم قرمز. توت فرنگی.هر چی قرمز باشه آنتی‌اکسیدان بیشتری داره. و یک ماده‌ی بسیار محافظتی هست که کجا قرار داره؟ لایکوپن که در گوجه فرنگیه. گوجه فرنگی چیزی داره به نام لایکو پن. همه اینو شنیدن که گوجه فرنگی برای پروستات خوبه. من فکر میکنم هر مردی باید ۲ تا ۳ گوجه فرنگی در روز که خیلی عالیه بخوره یا فراورده‌های گوجه فرنگی رو مصرف کنه. مثل ربع گوجه فرنگی. یا به هر نحوی وارد غذاش بشه. خود گوجه فرنگی هم از همه بهتره. اینو مثلا اگر توی سالاد استفاده کنه، محافظت خوبی داره. حتی قرصشم وجود داره. یعنی قرصش هم به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی ساخته شده.
تغذیه سالم چیه؟ تغذیه سالم تغذیه‌ایه که سرشار از سبزی باشه.یا ادویه‌های خوب. یک ادویه‌ای که خیلی خوبه کورکومین یا زرچوبه‌ست. که همه میدونن زرچوبه ضد التهاب خیلی خوبیه. نه این که افراطی مصرف کنید، من گاهی میبینم افراد اینها رو در آب حل میکنن و مثلا یه قاشق چای خوری یا نصف قاشق چای خوری میخورن. این گوارششون رو خراب میکنه. گاسترید میده. جی آی آپست میده. منظور ادویه‌ایه که بیشتر از چیزهای دیگه مفیده. وقتی ما اینو میگیم منظورمون افراط نیست . بعضیها میان میگن دکتر من خودم زرچوبه رو برمیدارم کپسول درست میکنم میخورم! این ایجاد جی آی افست میکنه! وقتی میگیم خوبه، یعنی در غذاتون بریزید. ادویه هم اسمش روشه، داخل غذا ریخته میشه نه این که سرشار باشه. کارش اینه که طعم دهنده باشه. اینها به ما هشدارهای ذهنی میده که غذای کهنه نخوریم. توی گوشت قرمز افراط نکنیم. هر روز ناهار و شام گوشت قرمز نخوریم. اگه یه وعده رو گوشت قرمز میخوریم، وعده‌ی بعدی رو رست بدیم. بریم سمت سبزیجات. مثلا عدسی بخوریم. سالاد بخوریم. لوبیا برای خودمون درست کنیم. میتونیم مقداری بورانی با اسفناج درست کنیم. پس اگر برای یک وعده گوشت قرمز خوردیم، در وعده‌های بعدی افراط نکنیم و خودمون معیار و تعادل دستمون باشه. مثلا اگر من باقالی پلو با گوشت مفصل خوردم، مثلا یه تیکه‌ی انقدری گوشت خوردم، دو وعده ی بعدی رو باید سبک بگیرم. بدن یه ظرفیتی داره. این سرطانها میاد سراغ آدم اگر به این ظرفیت توجه نکنیم. اگر در غذا افراط کنیم. پرخوری اصلا چیز خوبی نیست و باعث گرفتاری میشه. بنابراین کم کردن گوشت قرمز مهمه.
من خودم یک رژیم غذایی متعادل رو پیشنهاد میکنم ، اگر پسندیدید میتونید اجرا کنید. ولی من این رو به بیمارهام میگم و فکر میکنم رژیم خوبیه. کسانی که گیاهخوار هستن که هیچی. من به کسی توصیه‌ی مطلق نمیکنم که گیاهخوار بشه ، خودمم نیستم. ولی من پیشنهادم اینه. فکر میکنم یه رژیم متعادل بهترینه. چون اصل کار ما در زندگی تعادله. دو روز گوشت قرمز بخوریم یه وعده، سه روز گوشت سفید، و یه وعده‌ش حتما ماهی باشه. و بعد دو روز گیاهی، حالا مثلا بعضی از کشورها میگن ما سه‌شنبه‌ها غذای گیاهی میخوریم، دو روز گیاهی میخوریم، دو روز گوشت قرمز. البته توجه کنید که این فقط برای وعده‌ی ناهاره. وقتی شام می‌خورید سعی کنید از گوشت قرمز فاصله بگیرید. اینو باید در نظر بگیرید. این از برنامه‌ی غذایی.
پس حالا در مورد سرطان پروستات صحبت میکنیم. پس در مورد تغذیه صحبت کردیم. پس این از ریسک‌فاکتورها. مهم‌ترینش سن بود، بعد چاقی، و حالا می‌خوام یه چیز جالب بگم در مورد سیگار کشیدن. سیگار عامل مهمیه در سرطان پروستات. دیده شده افرادی که اقدام به ترک سیگار میکنن، تا ده سال ریسک سرطان پروستاتشون افزایش یافته. و جالب اینجاست که افراد سیگاری وقتی سرطان می‌گیرند سریع‌تر به استیج‌های وخیم بیماری می‌رسن. بیماریشون اگرسیوه. تهاجمیه. زود استخوان رو میگیره و به جاهای دیگه سرایت میکنه و استیجش میره بالا و دیگه قابل درمان نیست. داریم در مورد فاکتورها صحبت میکنیم. مسائل دیگه‌ای هم هست که خیلی حائر اهمیت نیست. و استفاده از بعضی داروها توصیه شده و بعضی از تغذیه‌های خاص و بعضی micronutrient ها مثل سلنیوم. خیلی قوی نیست که من بگم حتما سلنیوم استفاده کنید. یه رژیم غذایی متعادل باید حاوی سبزی و میوه باشه. میوه هم وقتی میگیم منظور دو تا سه عدد میوه س. افراط نشه چون کالری بالایی داره. بعضیا میان میگن دکتر من شام فقط میوه میخورم. حتما چنین مریضی در خطر دیابت و کالری بالا و کبد چرب هست. بنابراین رژیم غذایی رو صحبت کردیم در موردش. مسائل دیگه‌ی سرطانزا هم راجع بهش صحبت کردیم و همچین شیوعش رو.
یکی دیگر از ریسک‌فاکتورها ارثیه. مثلا اگر پدری سرطان پروستات داره پسرش دو برابر ریسک داره. اگر پدری سرطان پروستات داره و یکی از پسرهاش هم داشته باشه، ریسک پسر دوم ۴ تا ۵ برابره. بنابراین فاکتور ژنتیک هم مهمه. اگر مردی سرطان پروستات داشته باشه پسرها و برادرهاش هم در معرض ابتلا هستن. پس تا یه حدی بیان کردیم این سرطان چیکار میکنه. و حالا به علامتهای بیماری برسیم.
سرطان پروستات معمولا بیماری بدون علامتیه. وقتی بیماری دیتکت میشه به علت PSA بالاست. PSA بالا در چک آپ مشخص میشه. معمولا بدون علامته یا علامتهای خفیف داره. مثلا بیمارها میگن مدتیه سخت ادرار میکنم. میگه اگر قبلا شب‌ها یک یا دو دفعه برای ادرار از خواب بلند می‌شدن الان مثلا چهار دفعه بلند میشن. یا باید برای ادرار کردن زور بزنم ، فشار بدم تا ادرارم بیاد. همه‌ی اینها با علائم بزرگی پروستات تطبیق داره. چه به صورت خوش‌خیم چه به صورت بدخیم این علائم رو ایجاد میکنه: سوزش، تکرر، و احساس این که باید سریع‌تر خودش رو به دستشویی برسونه و بی‌اختیاری ادرار، باریک شدن جریان ادرار، قطره قطره اومدن ادرار. اینا علائم بزرگی پروستاته که در سرطان ممکنه باشه. در برخی موارد نادر ادرار فرد خونی میشه. بهش میگن هماچوری. مساله‌ی بعد درده. گاهی در ناحیه‌ی لگن درد احساس میشه.
در مورد رشته موضعی گفتم، گاهی به رکتوم راست روده فشار میاره و دچار یبوست میشه و ادرار رو هم تحت تاثیر قرار میده و فرد ممکنه نتونه ادرار کنه. انقدر این پروستات بزرگ میشه که مجرای ادرار رو میبنده. گاهی هم علامتهای متاستاز در افرادی که بیمارشون پیشرفته‌س دیده میشه. گاهی وقتا بیمار میاد و میگه دچار درد بازو شده. میگه خوب بودم، مشکل نداشتم، ولی الان دو ماهه بازوم درد گرفته. بدون هیچ دلیلی، بدون هیچ ضربه‌ای. ما اسکن میگیریم و میبینیم استخوان دچار خوردگی شده. بررسی میکنیم میبینیم سرطان پروستات داشته که به استخوان متاستاز کرده. که خب این نادرتره. پس مساله‌ی ما این بی‌علامتیه.
حالا ما چیکار کنیم که بیماری رو تشخیص بدیم؟ پس این بیماری یه علامت شاخص یا گلد استاندارد نداره، تغییرات ادراری، تغییرات اجابت مزاج، درد در ناحیه‌ی میان دوراه یا ناحیه‌ی لگن، اینا همه هست. حالا ما چه کار کنیم که بیماریابی کنیم؟ قبلا رو PSA خیلی تاکید می‌شد و ما سالیانه بررسی میکردیم ولی همونطور که گفتم، این بیماری تمایل به رشد کند داره. حالا ما این رو برای همه چک میکنیم، در مراحل اولیه‌ی بیماری فرد به این علامتها بررسی ما دیتکت میکنیم. یه مزیت داره که بیمار زودتر درمان میشه ولی عیبش اینه که آسیب‌های درمان رو بهش وارد میکنیم.
درمان استاندارد چیه؟ جراحی پروستات.
وقتی سرطان پروستات داره، باید پروستات جراحی بشه. مثل تخمدان که میگیم کل تخمدان باید برداشته بشه. وقتی پروستات خارج میشه چه علامت‌هایی ممکنه پیدا کنه؟ ممکنه بی‌اختیاری ادرار پیدا کنه، مشکلات باروری پیدا کنه، ممکنه اختلالات نعوظ پیدا بکنه، و در زندگی جنسیش مشکلات به وجود بیاد فردی که پروستاتش رو عمل میکنه. یه ریسک‌هایی پشتش هست. ما باید جراحی‌های پروستات رو وقتی برای بیمار انجام بدیم که بیماریش در فازهای خیلی خیلی ابتدایی نباشه. چون ممکنه تا ده سال دیگه هم وارد فاز علامت دار شدن بیماری نرسه. بعدها فهمیدن که وقتی PSA رو در سنین پایین بررسی میکنیم کیس‌ها رو پیدا میکنیم. و در یک مطالعه‌ای، حدود ۸۰۰ بیمار رو اسکرینینگ کردن در طی ۵ سال با PSA سالیانه.
تحقیق جالبیه. از اینها حدود ۳۸ کیس سرطان پروستات در اومد. بعد اینها رو درمان زودرس کردن و سریع جراحیشون کردن. از عوارضی که براشون پیش اومد بگذریم، فقط یه نفر از اینها از مرگ نجات پیدا کرد. منظورم چیه؟ یعنی اگه اون تعداد افراد باقیمانده کمی درمانشون عقب می‌افتاد، می‌افتاد حدود ۵-۶ سال بعد، ممکن بود همین عمر رو بکنند. بنابراین دیگه PSA رو به طور وسیع توصیه نمیکنن برای همه چک بکنیم. پی اس ای معیار پیدا کرده و انجمن سرطان اینطور توصیه میکنه که در صورتی پی اس ای انجام بدیم که یا پدر فرد سرطان پروستات داشته باشه یا این که سیاهپوست باشه. که خب در ایران تنوع نژادی به اون صورت نیست. چون سیاهپوست‌ها ریسک بالاتری دارن.
خود جوامع غربی، اسکاندیناوی و اینها ریسک سرطانشون بالاست. تو جامعه‌ی آسیایی، ژاپنی‌ها در ریسک زیادی هستن. جنوب شرق آسیا کمتر سرطان پروستات میگیرن که دلیلش رو میگم. علتش استفاده از سویاست. اونها سویا زیاد میخورن. سویا یه سری خوبی داره یه سری بدی. سویا فیتواستروژن داره، استروژن گیاهی. و تو جنوب شرق آسیا سس سویا و فراورده‌های دیگر سویا زیاد استفاده میشه. بنابراین این استروژن گیاهی ممکنه در مردها تاثیر بذاره که بالانس سکشوالش رو تضعیف کنه و مقداری ناتوانی جنسی ایجاد بکنه. این نگرانی ماست. ولی باز برمی‌گردم به اون رژیم غذایی متعادل و زندگی متعادل.
یعنی سویا بخور، حتی ماهی ۳ بار سویا بخور، اشکال نداره. ولی هر روز سویا بخوری اشکال نداره. همون طور که درمورد سرطان پستان هم گفتیم، کسانی که هورمونهایی سرطانی دارند با مصرف سویا یه فیتواستروژن میتونه تومور رو تحریک کنه. بنابراین تعادل در تغذیه. سویا خوبه، بله. در حد هفته‌ای یا دو هفته‌ای یه بار میتونید توی غذا استفاده کنید، یا مثلا شیر سویا. این خوبه. باید بذارید اون بافت نفسی بکشه. تحت فشار دائم هورمونها نباشه. تحت فشار پروتئین‌های اضافه و غذاهای اضافه نباشه. چون در این صورت بافت دچار مشکلات میشه. این یکی از مواردی بود که در مورد سویا گفتم. و به همین دلیله که در جنوب شرق آسیا کمتره. در رژیم غربی بیشتره سرطان پروستات. در اسکاندیناوی و امریکا خیلی بیشتره. ایران هم که شیوع نسبی داره. چون رژیم غذایی ما نه غربی غربیه نه شرقی شرقی. یه چیزیه وسط این دوتا. این تعادل باز هم خیلی خیلی مهمه.
برگردیم به پی اس ای اسکرینینگ. اگر پدر سرطان پروستات داره از ۴۵ سالگی پسر رو هم شروع کنیم به اسکرین کردن و بیماریابی. هر دو سال تا پنج سال کافیه. لازم نیست سالیانه باشه. نُرم پی اس ای تا ۴ئه. یه جدول هم داره. هر پی اس ای بالای ۴ ای الزاما به معنای سرطان نیست.
یه پژوهشی اخیرا کردن که خیلی خوبه. سه نفر که پی اس ای شون بالا بوده رو بیوپسی کردن. از اون سه نفر فقط یه نفر دچار سرطان بوده. پس پی اس ای بالا الزاما سرطان نیست. بله، راه خوبیه برای تشخیص. پی اس ای بالا رو بیوپسی میگیریم. ولی اوریوز نکنیم. زیاده روی نکنیم. چرا؟ چون همون کانونهای ابتدایی رو کشف میکنیم و یه مرد رو در ۴۸ سالگی یا کل پروستاتش رو خارج کنیم یا بگیم رادیوتراپی کنه.
رادیو تراپی هم گلد استاندارد نیست،وقتیه که مریض قابل جراحی نباشه که اندیکاسیونهای خودش رو داره. بهرحال همون کارو میکنه: بافت پروستات رو از بین میبره و بعد مشکلاتی که گفتم ممکنه براش پیش بیاد. بسیار باید با مریض صحبت بشه و همه چیز توضیح داده بشه. و ریسک خطر و مزایا کاملا روشن بشه تا به یه تصمیم عاقلانه و منطقی برسیم. چون به این راحتی نیست که من به هرکی رسید بگم برو پروستاتت رو دربیار به خاطر یک کانون کوچیک. واسه همین میگن فعلا کاری به کارش نداشته باش. دیدیم که کارای اضافه‌ی پزشکی در این موراد جالب نیست. حالا ریسک رو اینجوری تعیین کردیم: یه پدری سرطان پروستات داره. پسرش رو از ۴۵ سالگی شروع میکنن بررسی کردن. هر دو تا سه سال پی اس ای میگیرن، اگه بالا رفت بیوپسی میگیرن. حالا در نظر بگیرید پدر سرطان داشته پسر هم همینطور. برادر دوم میگه از کی من باید اسکرین بشم؟ از ۴۰ سالگی. اگر دو نفر داشته باشن از ۴۰ سالگی اسکرینینگ رو شروع میکنیم. یکی میاد میگه دکتر من سابقه‌ای ندارم. من رو سالی یه بار تحت کنترل قرار بده. برای این موارد توصیه شده هر دو سال. قبلا میگفتن سال به سال چک کنید، دی آر ای کنید دی آر ای هم الان توصیه میشه. یعنی با انگشت پزشک ارولوژیست از راه معقد این کارو معاینه رو انجام میده. میگن دو تا سه سال یه بار کافیه.
و دو نکته‌ی جالب دیگه هم هست. مثلا مرد ۷۵ ساله میاد میگه اصلا پی اس ای چک نکن. چون دیگه ۷۵-۸۰ سن بالاییه. با توجه به این که میانگین سن حدود ۸۰-۹۰ ساله. میگن این جراحی رو برای کسی انجام بدید که از عمر طبیعیش زمان بالایی مونده باشه. چون با این عمل عمر طبیعیش رو هم داری تحت تاثیر قرار میدی. یعنی سودی نمیبره از درمان. عمرش اضافه نمیشه. یا کسی مثلا بیماری قلبی داره. قلبش چیزی حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد کار میکنه. این الان ۶۰ تا ۶۵ سالشه. مثلا دیالیز میکنه. این رو بهش میگن کومو دیزیز. بیماری همراه که عمر رو کوتاه میکنه یه سرطان دیگه داره. حالا منفعتی نداره بیایم پی اس ایش رو چک کنیم که بفهمیم سرطان داره و بخوایم برای درمان اون سرطان هم بهش تحمیل کنیم. چون همین الان هم در شرایط فعلی عمر این آدم پنج سال تعریف میشه. و همونطور که گفتم این بیماری ماهیتا تمایل به رشد کند داره و با متاستاز ها ممکنه مریض تا سالها زندگی کنه.
ما دیدیم چندین مواردی رو. بیمار رو سالها با داروهای خوبی که وجود داره مدت ها با روش های مختلف نگه میداریم. بنابراین بیماری انفجاری نیست. با سرعت بالا پیشرفت نمیکنه. باید به مریض فرصت داد با درمانهای مختلف. پی اس ای اسکرینینگ هم چند نکته داشت که خدمتتون گفتم. بالای پنجاه سال هر دو تا سه سال انجام بشه. سابقه دار هم که توضیح دادم چطوره. بالای ۷۵ سال هم دیگه خیلی اهمیتی نداره. مگه این که خیلی مریض فیت باشه و سرحال. در این حالت اگر پی اس ای بالا بود بیوپسی رو شروع میکنیم و بسته به شرایط بیمار ما درمان رو انجام میدیم. بیماریابی با پی اس ای و بعد از اون بیوپسی تایید میکنه. بیوپسی خیلی مهمه و بافت رو بررسی میکنه. جالب اینجاست که ۵ تا ۱۰ درصد سرطان‌های پروستات پی اس ای بالا ندارند. بهشون میگن … یا ترشحی نیستن. که این تشخیص رو مشکل میکنه.
پی اس ای مارکر خیلی خوبیه برای تشخیص و بیماریابی. ولی در ۵ تا ۱۰٪ موارد این ضعف وجود داره که پی اس ای بالا نمیره که بهش میگن نان سکراتور. حالا تشخیص دادیم. بعد درمان چی میشه؟ اول SAG میکنیم. بیمار رو کاملا اسکن میکنیم ، اسکن استخوان و ریه میگیریم. اگر بیمار مستاستاتیک نباشه میاد و درمان موضعی انجام میشه. که درمان استاندارد برای افراد جوونتر و افرادی که بیماری‌های قلبی ندارن، جراحیه. و با توجه به این که چه شرایطی داره از هورمون بلاکر ها استفاده میکنیم. مثل همون که در سرطان پستان استفاده میکردیم با ضد هورمون زنانه، اینجا با ضدهورمون مردانه انجامش میدیم که بیماری رشد نکنه. در واقع منشا تولید هورمونها رو باید کم کنیم چون این بیماری وابسته به هورمون مردونه‌س. بیضه‌ها رو با روش‌های دارویی یا به ندرت به روش جراحی درمان میکنیم که سورس هورمون حذف بشه. پس اگر بیماری پیشرفت کرده استپ اول اینه که بریم سراغ جراحی. اگر جراحی جواب نداد میریم سراغ هورمونال تراپی. اگر قابل جراحی نیست رادیوتراپی. رادیوتراپی کانونهای سرطانی پروستات رو از بین میبره. رادیوتراپی پروستات رو تحت تاثیر قرار میده که اون یه بحث جداگانه‌ست. و بعد هورمونال تراپی که در واقع شکلی از درمان ضد هورمونه. هورمون مردانه رو با داروهای مختلف بلاک میکنیم. که ژنره و انواع مختلفی از این داروها وجود داره و الان به دست ما اومده. و بعد اگر به هیچکدوم پاسخ نداد میریم سراغ شیمی درمانی.
شیمی درمانی سلولهای سرطانی رو تحت تاثیر قرار میده و اونها رو از بین میبره. از درمان های جدید هم در سرطان پروستات، ایمونوتراپیه. که به طور عامیانه واکسن خونده میشه. یه دارویی هست که به نام پرووینژ که در واقع روشیه که شبیه به واکسن سرطان میمونه و به این ترتیب سلولهای ایمنی (تیسل) رو میگیرن و در محیط آزمایشگاهی با سلولهای سرطانی مجاورت میدن و اینها perpetuate میکنن و سلولها رو قوی میکنن و دوباره وارد بدن میکنن یعنی سلولهای ایمنی فرد رو وارد بدن خودش میکنن.
